Wpływ nietolerancji pokarmowych IgG-zależnych na przebieg atopowego zapalenia skóry
Objawy nadwrażliwości pokarmowych IgG-zależnych, tzw. nietolerancji pokarmowych IgG-zależnych, mogą manifestować się ze strony różnych układów. Najczęściej dominują dolegliwości, które dotyczą układu pokarmowego, ale ok. 15% pacjentów, zwłaszcza dzieci, ma symptomy obejmujące również skórę. Jest ona jednym z największych narządów i stanowi barierę ochronną organizmu. Aktywacja komórek odpornościowych w obrębie skóry może korelować np. z występowaniem pokrzywki, trądziku, egzemy czy świądu. Dostępne są badania, które wskazują, że nietolerancje pokarmowe IgG-zależne mogą zaostrzać objawy chorób skóry, np. atopowego zapalenia skóry (AZS). Zastosowanie diety eliminacyjnej opartej na wynikach testów w kierunku tego typu nadwrażliwości pokarmowych może przyczynić się do złagodzenia zmian skórnych u pacjentów z AZS.
Co to jest atopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry należy do przewlekłych chorób skóry o charakterze zapalnym i może dotyczyć 12–24% populacji europejskiej. Jest to choroba o podłożu alergicznym, związana z podwyższonym stężeniem przeciwciał IgE, i wynika z uczulenia na substancje, które znajdują się w środowisku zewnętrznym. Alergeny mogą być zawarte m.in. w pokarmie (np. białka mleka krowiego lub jajka kurzego) bądź unosić się w powietrzu (np. pyłek traw i drzew). Wśród czynników ryzyka rozwoju tej choroby wymienia się również podłoże genetyczne. Wykazano, że w przypadku występowania chorób alergicznych u obojga z rodziców ryzyko rozwoju AZS u dziecka wzrasta nawet do 70%. AZS zazwyczaj pojawia się w dzieciństwie, ma długotrwały przebieg i skłonność do nawrotu po długim okresie bez objawów. Na stopień nasilenia zmian skórnych może wpływać stres, często pogarszając stan kliniczny pacjenta. Do głównych symptomów choroby należy suchość skóry, która spowodowana jest dysfunkcją bariery skórnej. Zwykle towarzyszy temu stan zapalny. Utrata wody przez naskórek przejawia się występowaniem świądu. Zazwyczaj świąd nasila się w nocy, utrudniając pacjentowi sen, a co za tym idzie – znacznie obniżając jakość życia.
Czy nietolerancje pokarmowe IgG-zależne mają wpływ na AZS
Coraz więcej badań wskazuje, że charakter zmian skórnych w przebiegu AZS zależy od towarzyszących nietolerancji pokarmowych IgG-zależnych. Zwiększone stężenie swoistych przeciwciał klasy IgG może nasilać atopowe zapalenie skóry. W jednym z badań analizowano poziom przeciwciał klasy IgG oraz stopień intensywności zmian o charakterze dermatologicznym w grupie dzieci z atopią oraz w grupie dzieci zdrowych. Wykazano, że poziom swoistych przeciwciał klasy IgG jest znacząco wyższy u dzieci z AZS w porównaniu z grupą kontrolną. Ponadto zauważono korelację pomiędzy stężeniem oznaczanych przeciwciał a natężeniem zmian skórnych. Zespół badawczy sugeruje, że poziom przeciwciał klasy IgG może wpływać na fenotypowy obraz AZS. W innym badaniu obserwowano grupę 30 pacjentów z AZS, u których oznaczono poziom swoistych przeciwciał w klasie IgG przeciw 96 najpowszechniej spożywanym produktom. Uzyskane wyniki stanowiły podstawę do skomponowania odpowiedniej diety eliminacyjnej. U pacjentów, którzy wdrożyli dietę, zauważono zmniejszenie się stanu zapalnego skóry.
Jak wspomóc leczenie osób z AZS
Leczenie osób z rozpoznanym AZS obejmuje właściwą pielęgnację skóry, w tym stosowanie emolientów. Pacjenci powinni dbać o nawilżenie skóry i unikać ubrań wykonanych z drażniących ją materiałów. Zaleca się, aby ograniczali oni kontakt z gorącą wodą i stosowali do kąpieli delikatne detergenty o odpowiednim pH.
Wskazuje się, iż odpowiednie leczenie żywieniowe, oparte na wynikach testów w kierunku nietolerancji pokarmowych IgG-zależnych, może złagodzić objawy AZS i wspomóc terapię. Należy pamiętać, że diagnostyka nietolerancji pokarmowych jest możliwa dzięki oznaczeniu swoistych przeciwciał klasy IgG przeciwko produktom spożywczym. Wiarygodne narzędzie wykorzystywane w diagnostyce nadwrażliwości pokarmowych stanowi test EUROLINE-FOOD. Na rynku dostępne są trzy panele tego testu, które sprawdzają reakcję organizmu na 54, 108 lub 216 produktów spożywczych. Badanie wykonywane jest w certyfikowanych laboratoriach przez wykwalifikowany personel medyczny. Krew do badania można oddać o dowolnej porze dnia i nie trzeba być na czczo. Testy takie jak EUROLINE-FOOD mogą być przydatnym narzędziem diagnostycznym w rękach lekarzy dermatologów.
Źródła:
- Karabin K. Nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna: fenomen czy epifenomen medyczny?, w: Kompendium Nietolerancji Pokarmowej – kiedy jedzeNIE szkodzi. Cambridge Diagnostics 2018: 21.
- Gałęcka M., Szachta P. Rola alergii pokarmowej IgG-zależnej w patogenezie zmian skórnych. Dermatologia Praktyczna. 2013; 6: 40–44.
- Jenerowicz D. Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci, [on-line:] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/62304,atopowe-zapalenie-skory-azs-u-dzieci (dostęp: 2.03.2020).
- Rozpoznanie i leczenie atopowego zapalenia skóry u dzieci i dorosłych, [on-line:] https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/40102,rozpoznawanie-i-leczenie-atopowego-zapalenia-skory-u-dzieci-i-doroslych (dostęp: 2.03.2020).
